A Boy Displaced

నేను ఆగస్టులో ఫేస్ బుక్ లో ఓ ఫోటో పెట్టేను. పెంటకుప్పల పైన చెట్టుకి కట్టిన ఉయ్యాలలో పడుకున్న తమ్ముడిని తాడుతో  ఊపుతూ వున్న మూడేళ్ళ అన్న ప్రశాంత్ ఫోటో అది. అమ్మ, నాన్న మనం విసిరిపడేసిన చెత్తని ఓ చోట చేర్చి మునిసిపాలిటీ ట్రక్కుల్లో ఎక్కించే పనిలో బిజీగా వుంటే, తమ్ముడు ఇశాంత్ ని పడుకోపెట్టే పనిని ప్రశాంత్ తీసుకున్నాడు.

ఈ డంప్ యార్డు VSTకీ, RTC Garageకీ మధ్య వుంటుంది. ట్రాఫిక్ సిగ్నల్స్ బారినుంచి తప్పించుకోడానికి నాలాటి వాళ్ళు వాడే ప్రత్యామ్నాయ మార్గం.

చాలా రోజుల తర్వాత మళ్ళీ ఈ మధ్య ఆ రోడ్లో వెళ్తే అక్కడ డంప్ యార్డ్ లేదు. స్వచ్ భారత్ ఉద్యమంలో భాగంగా అక్కడినుంచి దాన్ని ఎక్కడికో తరలించినట్టున్నారు. ‘ఇక్కడ చెత్త వేసిన వారిని కఠినంగా శిక్షించబడును’ – అన్న బోర్డ్ వుందక్కడ. అంటే ప్రశాంత్-ఇషాంత్ ల అమ్మ నాన్నలు మన చెత్తని sort చెయ్యడానికి మరో చోటు వెతుక్కోవాలి. వెతుక్కుని వెళ్ళిపోయి వుంటారు.

ఇషాంత్ ఎక్కడికో వెళ్లిపోయాడు. అక్కడ ఇప్పుడు వాళ్ళమ్మ వదిలేసిన వుయ్యాల గాలికి ఖాళీగా వూగుతున్నది.
మరో చోట ఎక్కడో వాళ్ళమ్మ వుయ్యాల కట్టి వుంటుంది. పెంటకుప్పల దుర్గంధాల మధ్య నిల్చుని వాళ్ళ అన్న ఉయ్యాల ఊపుతూ వుండి వుంటాడు.

ఇషాంత్ కి ఇది మొట్టమొదటి displacement. ప్రశాంత్ కి రెండోదో మూడోదో అయి వుండొచ్చు. వాళ్ళ అమ్మా నాన్నలైతే ఇది ఎన్నోసారో లెక్క మరిచి పోయి వుండొచ్చు.
    ఉయ్యాల్లో పడుకున్న ఇషాంత్ కి కనిపించే చెట్టు భిన్నమైనది కావచ్చు. కానీ ఆకాశంలో పెద్దగా తేడా వుండదు. కానీ, రేపో ఎల్లుండో ఉయ్యాల దిగే ఇషాంత్ కి వాళ్ళ అమ్మా నాన్నలు, అన్నయ్యలు తిరుగాడే నేల కాక భిన్నమైన నేల దొరికే అవకాశం వున్నదా?

How brands can kill themselves

The Diwali sale advt by Reliance Digital

Our experience with Panasonic, Reliance Digital
It was not an easy decision for us to zero in on a TV model. Because it’s first ever TV we were buying. My kids and wife insisted we go for Sony one. Averse to brands, I was hard-selling an idea to go for a Micromax or a Skyworth. My suggestion was vetoed.
Then I did some homework and studied price tags of a few TVs vis-à-vis the features offered. I then found Panasonic 50” TV is the best bet. I went back to the House and put forth the research results. Moreover, we are going to get a sound system of the same make as a freebie.
My idea has been reinforced by the Reliance Digital advertisements in newspapers during the Diwali sale period.
 “Panasonic? That’s our electric rice-cooker brand. I haven’t seen a Panasonic TV in any house,” my wife protested.
“Panasonic? Nothing doing, we must go for Sony,” my 12-year-old son declared.
But this time, I was assertive and explained to them how good Panasonic technology is and the offer available at Reliance Digital. I don’t know whether they were convinced but finally gave in and went to the shop to buy the TV.
Frankly, I thought the freebie Panasonic sound system would come along with the TV. It was not to be. It was 40 days since we bought the TV but there was no communication from Reliance Digital on the likely arrival of the sound system.
Now and then, my wife, son and daughter would remind me about the audio system but I cleverly change the topic.
I don’t think I can ever convince again my family members in favour of another Panasonic product or another purchase at Reliance Digital. And, I bet my kids, who have another 60 years of ‘buying’ life, would ever go for these two brands. Not only that, they would share the story for the rest of their lives, impacting the buying decisions of their friends.
If you can’t honour a promise, you’d better not make such promises.

Uprooting Adivasis

Chenchu youth at Pullaipally village.
  They have been asked to move out of
     the core forest area under Project tiger.
— PHOTO: Swathi V (from The Hindu)

In the name of progress, the government and corporates exploit all natural resources. Then, they complain about the dwindling number of animals and then pit the Adivasis against the animals. They tell the world that the adivasis are against building sanctuaries. Then, they conduct name-sake public hearings, giving themselves mandate to forcibly uproot the Adivasis.
The real danger to tigers and other animals is from the 'development' and not from the Adivasis, the Chenchus in this case.

Project Tiger may evict Chenchus

Evident enough, by ‘casting away’, Lingaiah meant death stalking his ilk from the Chenchu tribe who are moved out into the plains.

Drop bombs if you wish, but we will not go out. If we go to plains, one person a day will have to be cast away,” says Nallapothula Lingaiah from Appapur hamlet inside the core area of the Amrabad Tiger Reserve.

Evident enough, by ‘casting away’, Lingaiah meant death stalking his ilk from the Chenchu tribe who are moved out into the plains.

Classified as ‘Particularly Vulnerable Tribal Group’ (PVTG), the Chenchus inhabiting the Nallamala forest in Telangana and Andhra Pradesh States have been fast dwindling in numbers over the decades. As per Census data, their population has come down from 49,232 in 2001 to 41,787 in 2011, clocking over 15 per cent drop.

Sharing an umbilical connection with the forest for livelihood, Chenchus have historically detested contact with outside world, and perished in large numbers whenever they had one. To cite one activist, they fear men more than they fear tigers.

The fresh threat to the community came from the relocation package announced under the ‘Project Tiger’ initiative by the National Tiger Conservation Authority. Under the package, forest-dwellers inside the core/critical tiger habitat willing to relocate will get either Rs.10 lakh per family in cash or resettled by the Forest department with five acres of agricultural land, house, and cash incentive.

As per the local Forest officials, ‘gram sabhas’ have been conducted in two villages, namely Sarlapally, and Kudichintalabailu and consent letters have been obtained from close to 80 families from Chenchu and Lambada tribes.

The same will be done in Vatvarlapally, which has 720 families, of which 165 belong to Lambada and Chenchu tribes.

“All villagers have given consent letters, and have to move out. No exemption is granted for Chenchus,” declares the DFO, Achampet, P. Bala Swamy, a statement which is debunked by the Chenchu Rakshana Samithi activists.

“Majority of the Chenchus are not in favour of accepting the package. We have been living in the forest for centuries, and will not move out, let heavens fall. Those few giving consent letters are settlers from plains,” says Chigurla Mallikarjun, Sarlapally resident and president of the Samithi.

The Rs. 10-lakh package will fizzle out in no time owing to rampant alcoholism in the community, whereas forest offers steady sustenance.

Husain Swamy, general secretary of the Samithi, accuses the Forest Department staff of ‘arm-twisting’ tactics by way of threats that they will anyway be shifted, but without the package, if they are adamant.

Senior officials from the forest headquarters deny the allegations.

“Relocation is completely voluntary. In fact, we are facing pressure from villagers for speedy implementation of the package. Chenchus are not our priority. They have been living in the forest for centuries, and cannot survive outside. We understand that,” assures an officer monitoring the implementation.

Majority of the Chenchus are not in favour of accepting the package. We have been living in the forest for centuries, and will not move out, let heavens fall

Chigurla Mallikarjun,

Sarlapally resident
(Original Link to the story http://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/project-tiger-may-evict-chenchus/article7917406.ece) ; The Hindu, 26-11-2015.

సుబ్బరాయుడి మాస్టారి జర్నలిజం పాఠాలు – 1

  ఈమధ్య కొత్తగా రాబోతున్న ఓ టీవీ ఛానెల్ వాళ్ళు బిజినెస్ జర్నలిజం గురించి కొన్ని క్లాసులు చెప్పమన్నారు. వినడమే తప్ప చెప్పడంరాని వృత్తిలో వున్నాను కాబట్టి చెప్పడం మీద నాకంత ఆసక్తి వుండదు. కానీ జర్నలిజం లోకి కొత్తగా వస్తున్న వాళ్ళకి కొన్ని జాగ్రత్తలు చెప్పొచ్చని, చెప్పాలని ‘సరే చెప్తా’ అన్నాను. వాళ్ళు మళ్ళీ అన్నీ ఫీల్డ్ లోనే నేర్చుకోకుండా, కొన్నైనా చెప్పవచ్చనీ కూడా అనిపించింది. క్లాసు మధ్యలో ఏదో ప్రస్తావన వస్తే ‘మీకు పతంజలి గారు తెలుసా’ అనడిగాను.
‘తెలీద’ని చెప్పారు.
  మొదట ఆశ్చర్యం కలిగింది కాని, వెంటనే అనిపించింది, వీళ్ళు ‘మిల్లీన్నియల్స్’. అంటే గత 20 ఏళ్లలో పుట్టిన వాళ్ళు. వీళ్ళు పెరిగిన సమాజం ఎలా వున్నది, వీళ్ళకు అవన్నీ తెలియడానికి? అయితే కొత్తగా ఏదైనా రంగంలోకి వచ్చే వాళ్ళకి ఆ రంగంలోని గొప్ప వాళ్ళ గురించి, వాళ్ళు  చేసిన కృషి గురించి తెలియకపోతే ఎలా?
  ఇక ఇటీవలి కాలపు పతంజలి గారి గురించే తెలీకపోతే సుబ్బరాయుడి గారి లాటి వాళ్ళ గురించి ఇంకేం తెలుస్తుంది? పతంజలి లాటి వాళ్ళకే గురుతుల్యుడైన సుబ్బరాయుడి గురించి కొత్తతరం వాళ్ళకే కాదు జర్నలిజంలో పది, పదిహేనేళ్ళగురించి వున్నవాళ్లకైనా తెలుసా? కష్టమే.
   నిజానికి ఆయన గురించి నాకు తెలిసిందే చాలా తక్కువ. ఆంధ్రా యూనివర్సిటీలో జర్నలిజం చదువు పూర్తి చేసి, ‘ఉదయం’ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ జర్నలిజంలో సీటు కోసం పరీక్ష రాసి హైదారాబాద్ చేరుకున్నా. కవి విల్సన్ సుధాకర్, జర్నలిస్ట్ రవికాంత్ రెడ్డి, కవీ-జర్నలిస్ట్ బొబ్బిలి శ్రీధర్ అక్కడ నా సహచరులు.
  రామచంద్రమూర్తిగారు క్లాసులు స్టార్ట్ చేసి, జర్నలిజం గురించి కొంత చెప్పి, సుబ్బరాయుడి గారిని పరిచయం చేసి వెళ్ళిపోయారు. రిటైర్డ్ హెడ్ మాస్టర్లా , పండు జుత్తు, కొంచెం సీరియస్ గా కనిపించిన ఆయన్ని చూసి, యవ్వన కాలపు రెక్లెస్ నెస్ తో జర్నలిజంలో గోల్డ్ మెడల్ కొట్టిన నాలాటి వాళ్ళకి ‘ఈయనేం చెప్తార్లే’ అనుకున్నాను.  ఏవో కొన్ని పీటీఐ కాపీలను ఇచ్చి అనువాదం చెయ్యమన్నారు. బహుశా, మేం ఎక్కడ వున్నామో తెలుసుకోడం కోసమనుకుంటా.
  అన్నీ చూసి, ఇలా అన్నారు: “తెలుగుని తెలుగులా రాయండి. ఇంగ్లీషుని ఇంగ్లీష్ కే పరిమితం చేయండి. తెలుగులోకి తీసుకురాకండి.” అని ఓ ఉదాహరణ చెప్పారు. ఎవరైనా ఏదైనా అంటారు, లేదా చేస్తారు. అంతే కానీ, ‘అనడం జరిగింది’, ‘చెయ్యడం జరిగింది’ అని రాయకూడదు. అది తెలుగు కాదు. మనం అలా మాట్లాడం. మనం ఎలా మాట్లాడతామో అదే రాయాలి. మాట్లాడే భాషకి, రాసే భాషకి తేడా వుండకూడదు. “మనం పాఠకుడితో మాట్లాడుతున్నాం అనుకోవాలి. అలా అనుకుని రాయాలి,” అని.

  అది మొదటి పాఠం.
 అలాటి ఎన్నో పాఠాలు చెప్పేరాయన – సరళంగా రాయడం ఎంత అవసరమో.
“మనం మాట్లాడుతున్నపుడు చిన్న చిన్న పదాలతో, చిన్న వాక్యాల్లో మాట్లాడతాం. మరి రాసినపుడు ఎందుకు కృతకంగా రాస్తాం? చిన్న వాక్యాల్లో కాకుండా పెద్ద పెద్ద వాక్యాల్లో విచిత్ర పదవిన్యాసాలు చేస్తాం,” అనేవారు.

A pure bliss called Kishore Kumar

Kishore (Pix from Wikipedia page)

  Kishore Kumar is a religion (in a positive sense) and his fans are fanatics (again in a positive sense).  They simply don't do anything but humming, listening or crooning those immortal songs. They sing praises to Kishore, quoting this song or that song. I actually look at them with bewilderment. I am about 40 per cent of that.

   Yesterday, I bumped into a Kishore Kumar fan at a press conference. A friend for over 20 years, he told me he would go recluse for a day tomorrow, the death anniversary of the singer.
  Wearing a black dress, he said he would not talk to anybody tomorrow and just reminisce Kishore Kumar and his songs. He actually lied. He always does that. He eats, breathes and drinks Kishore and does nothing else. Our conversations never ended without a good part of it being Kishore.
  In fact, I would call him in the dead of night and utter a word or two from a Kishore hit, he sings it for me.
   A few days earlier, he gifted me two CDs with popular numbers sang by the legendary singer. He, however, doesn't accept that only those are the popular numbers.
  A singer himself, he could sing any of the 6,000 songs sung by Kishore, pausing here and there to draw my attention to Kishore's ability quickly switch from a low pitch to a very high one. "Who else can sing like this," he would say, picking up the thread again.

  His love for Kishore actually is infectious. I am not good at Hindi but am addicted to Kishore's songs. But certainly, my love to Kishore comes no where near that of my friend's.
   His love for Kishore is such that he was actually lamenting yesterday that he could not visit Khandwa, the birthplace of Kishore, in Madhya Pradesh to offer floral tributes at his Samadhi.

  He then thrust a phone on my left ear and played a BBC interview of Asha. She told the interviewer that Kishore was the best singer as he could sing with his brain and heart.

   I really immerse myself in his songs. He sings from the bottom of the heart -- perhaps, exactly the way the lyricist and the composer would have conceived. I strongly suspected he was quite well versed with the unexplored realms of the heart. He knows the music of life in its myriad facets.
As we depart I told my friend, Kishore is pure bliss and a gift to the mankind.
His eyes twinkled.

Here's one for the road.

Cotton quandary: farmers sell crop below MSP levels | Business Line

Cotton Corporation to open 83 procurement centres in Telangana from October 13

Hyderabad/Bengaluru, October 9:  

For the beleaguered cotton growers across the country, the ensuing
harvest season will be a repeat of last year’s, with prices hovering
below the minimum support price (MSP) levels.

The early arrivals have commenced in major cotton producing States such
as Telangana, Punjab and Gujarat among others and are expected to pick
up post-Dasara.

CCI centres in Telangana



As the harvest pressure pulls down the prices amidst huge carry forward
stocks in absence of any demand from millers, the Cotton Corporation of
India is expected to start the purchase centres next week in Telangana
to ensure the minimum support price to the farmers.

Cotton quandary: farmers sell crop below MSP levels | Business Line

రాయడం ఎవరి కోసం? దేని కోసం?!

A work of art is regarded, not as an ephemeral event, but as an action with far-reaching consequences. Born of reality, it acts back upon reality. Young people will argue a whole night long over a poem. – Ernst Fischer (The Necessity of Art)

“ఈ ఎండని నాకు వెండిలా మండించాలని వుంది; ఈ వెన్నెల్ని మంచినీటితో కడగాలని వుంది; ఈ గాలికి ప్రాణంపోసి పరిగెత్తించాలని వుంది; ఈ కొమ్మల్ని కెరటాల్లా లేపించాలని వుంది. ఆ నీడల్ని చెలరేగిపించాలని వుంది; ఈ సంద్రాన్ని ఉడుకులెత్తించాలని వుంది; ఈ నదులన్నీ నయాగరా జలాలు కావాలని వుంది.

బ్రహ్మజెముడు దొంకల్ని దుంపనాశనం చెయ్యవలిసి వుంది; అక్షర ఆజ్ఞానాన్ని తన్ని తోసివేయవలిసి వుంది. పాలకుల బందూకుల ప్రాణాల్ని జనసేన తీయలవలసి వుంది.

అవును, నాకు రాయాలని వుంది.”

— ఇది నాకు అత్యంత ఇష్టమైన రావి శాస్త్రి గారు ‘నాకు రాయాలని’ అన్న వ్యాసంలోది. ( రావిశాస్త్రీయం, పే. 49-50)
మనం రాసింది ఏ మంచికి హాని చేస్తుందో, ఏ చెడుకు ఉపకారం చేస్తుందో చూసుకు రాయమని హెచ్చరించిన మహా రచయిత.

ఇప్పుడు రచయితల బాధ్యత లేదా బాధ్యతారాహిత్యం గురించి చర్చ నడుస్తున్నది. కవులైనా, రచయితలైనా ఏం చెయ్యాలి? నమ్మినదాని గురించి రాస్తారు. నమ్మిన దాని గురించి మాత్రమే రాయాలి. చెడుకు ఉపయోగపడనిది రాయాలి. కానీ ఇప్పటి చర్చ నేపథ్యంలో అనిపించింది, రచయితగా ఏమైనా తప్పు చేశానా అని. అనుకుని, చదువుతున్నాను  నాకు అత్యంత ఇష్టమైన రావిశాస్త్రి, కొ.కు, చెరబండరాజు వంటి రచయితల రచనల్ని (వీటికోసం వెతకక్కర్లేదు – నా చేతికి అందే దూరంలోనే నా టేబుల్ పై వుంటాయి.) మళ్ళీ ఓసారి. వాళ్ళ రచనలు, జీవితమూ రచయితలకు ఓ ప్రియాంబిల్. ఓ మేనిఫెస్టో.

రచన దానంతట అదే సామాజిక చర్య అంటాడు కొకు. సమాజంలో అసహాయులుగా వున్న వారిలో చైతన్యమూ, బెదిరి వున్నవాళ్లకు ధైర్యమూ, వ్యక్తిత్వం కోల్పోయిన వాళ్ళకు వ్యక్తిత్వమూ ఇవ్వటం కన్న రచయిత చేయగల ఉత్తమమైన పని లేదంటాడు.......
http://magazine.saarangabooks.com/2015/10/08/%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A1%E0%B0%82-%E0%B0%8E%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF-%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B0%82-%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%BF-%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B0%82/

Mounting debt driving Telangana cotton farmers to the edge

About 80% of the 1,300 growers who ended their lives in the State are cotton farmers

HYDERABAD, OCTOBER 5:  

Wilting prospects: The first picking reveal a damaged crop due to discolouration in the cotton intensive mandals of Adilabad district in Telangana - Photo: S HARPAL SINGH

Lakshmi (name changed) recently joined as a nanny for a salary of ₹5,000 per month. “You know, I’m getting far more than what I would have earned had I stuck to the cotton field,” she told BusinessLine.

A farmer with about five acres from a remote village in Warangal district, Lakshmi knew that it is going to be a failed season after waiting for rains for a few weeks.

After investing ₹1.50 lakh on inputs to sow cotton, she realised that she would get no more than a couple of ‘picks’ that would hardly get any income, forget repaying the loan she had taken. She quickly made up her mind and joined as a nanny to take care of a new-born in a civil servant’s house to service the debt. Thousands of other farmers in Telangana are facing a similar fate.

With debts mounting after failure of three consecutive seasons, about 1,300 farmers committed suicide since June 2, 2014, when the new State was formed.

Rising number

The incidence has gone up in September after it became evident that there would be no revival of the season.

By then, they would have spent double their normal investments as they were forced to go for sowing for the second time.

“At the core of the problem is cotton. About 80 per cent of the 1,300 that committed suicide were cotton farmers. The reason is you need more investments to grow cotton,” Ravi Kanneganti, a leader of the Ryhtu Joint Action Committee (Rythu JAC), said.

The JAC is an umbrella body of farmers’ organisations, non-governmental organisations and agricultural experts formed to highlight the agrarian crisis in the State. It has been collecting information from villages and collating it to put the crisis in perspective.

The State grows cotton on about 17 lakh hectares. Though the figures with the State’s Agriculture Department show that sowings had covered the normal area, crop in vast areas had not received water at the right intervals, resulting in poor flowering.

New issues

Now that the season is over, the farmers are facing a different challenge as procurement is slated to begin next week.

The Cotton Corporation of India (CCI) Chairman and Managing Director BK Mishra has said that it would begin procurement on October 10 in major market yards in the State.

But the farmers allege that the number of procurement centres and the number of procurement days in a week are working against their interests.

“It operates only two-three days in a week, forcing the farmers to keep the produce in tractors and wait in long queues. Rentals we pay work out to be very costly,” a farmer said.

MSP too low

The farmers are also worried about the minimum support price (MSP) fixed for the season.

“They have increased the price by just one per cent. It is ridiculously low. The Central and State governments must pay ₹500 each to keep the MSP at ₹5,000 a quintal. At ₹4,100, it is not at all remunerative,” the farmer said.

(This article was published on October 5, 2015)

http://www.thehindubusinessline.com/economy/agri-business/mounting-debt-drive-telangana-cotton-farmers-to-the-edge/article7727057.ece

TS farmer climbs atop tower, threatens to jump | Business Line

TS farmer climbs atop tower, threatens to jump | Business Line



A few days ago I wrote a post about a farmer who travelled all the way from his village in Nizamabad to Hyderabad to end his life to convey the last message -- That the city hardly bothered about the travails of those in the country side.
Yesterday, Sammayya, a farmer from Warangal, threatened to end his life by jumping from a cell tower, not very far from the Assembly that had just begun a discussion on the farm crisis in the State. But timely intervention, cajoling by a local cop helped. He gave in.
His life saved, for now. But what about lakhs of other farmers who faced similar financial challenge?
The crisis getting worse by the day.

'Liquid water has been found on Mars' says NASA - BBC News

Hum Bewafaa (Video Song) - Shalimar

Millennials' challenge to print media

  My 12-year-old son asked me meaning of a word while reading a novel recently. I asked him to check with the

(Photo taken from this article on a related subject: http://news.softpedia.com/news/UK-Parents-Still-Prefer-Books-to-Tablets-When-Reading-to-Their-Kids-394283.shtml)

dictionary. But he refused to do so and took my phone and checked it in Google search.

  This was not how we learnt things. We always kept Oxford Advanced Learners' Dictionary or Cambridge Dictionary. Besides, would always keep an Oxford Pocket dictionary handy on the go.
The digital media is changing the way people are consuming news. A CEO of a top IT firm once told me he is using his Twitter account to keep him updated. "Tweets and retweets of those in my friends' list would take care of my news needs," he said.
  Perhaps, he's exaggerating a bit. He'd have a team working for him to update him on things from newspapers. But he'd a point to make -- that people are looking at on-the-go avenues to keep in touch with the world.

   For the last 30 years, my typical day starts with opening the door to pick the bunch of newspapers that await at the window corner. The habit became part of my DNA after I became a journalist 20 years ago.
   But, of late, I noticed a clear change in the DNA -- the first thing I'm doing in the mornings is to open Flipboard or Buzzfeed or Veooz for updating myself. Newspapers can wait because I'd my first dose of updates from the news apps.
  If this is the case with me, I can only imagine how millennials consume news.
Though I encourage my son to read newspapers, he shows no interest. But he consumes news on his Facebook wall. He would take part in discussions on some issues that interests him, quoting from the FB posts that include news sources.
I noticed that the kid next door is interested in Page 3 of Times of India.

  Are we going to be the last generation that cares to buy (English) newspapers? This is a fear that stalks me every other day. I know that people would continue to read newspapers. They do require news sources and they have lots of it already on Google Play, iOS or Microsoft's app store.
The phenomenon is largely confined to English media now. It will take some time before it impacts the regional media.

The means of consumption is changing rapidly. But I'm afraid those in the print media have not woken up yet to the adverse impacts of such change on them.

Telugu - S Rajeswara Rao Garu's Original Private Song - Challagaalilo Ya...

చల్లనిగాలిలో యమునా తటిలో.....
సాలూరి రాజేశ్వర రావుగారి అద్భుతమైన కంపోజిషన్. స్వరంకట్టి' స్వయంగా పాడిన అరుదైన పాట.
మనల్ని చల్లగాలిలోకి తీసుకెళ్లగలిగిన విద్వత్తు ఆయనది.

కోరల సింహంగా మారిన కుందేలు కథ

                                                                                                    Sketch: Aman

ఆ రోజు సాయంత్రం అడవిలో పండు వెన్నెల కాచింది.

కుందేలు పిల్ల నాయకత్వంలో క్రూరమైన సింహం చిత్తైన ఆ రోజు అడవిలో నెమళ్ళు కొత్త నృత్యం చేసాయి.

ఇంటికో పిల్లని, లేదా తల్లిని, లేదా తండ్రిని మట్టుబెడుతున్న సింహం ఇక లేనందుకు జంతువులకు వేయి పండుగలు ఒకేసారి వచ్చినట్టు అనిపించింది. ఏ రాత్రి ఏ పాలుగారే పాపని పోగొట్టుకోవాలో అని బెంగటిల్లిన తల్లులకు, తండ్రులకు ఆ రాత్రి వాళ్ళు మళ్ళీ పుట్టినట్టు అనిపించి పిల్లల్ని దగ్గరకు తీసుకుని హత్తుకుని తనివితీరా ముద్దుపెట్టుకున్నాయి. పొదివిపట్టుకున్నాయి.

 ఏ రోజు కన్నతండ్రిని, లేదా తల్లిని పోగొట్టుకోవాలో తెలియని భయంలో నిద్రలేని రాత్రులు గడిపిన పిల్లలు కొందరు వాళ్ళ తల్లిదండ్రుల గుండెల్లోకి ఇమిడిపోయారు.

ఆ రాత్రి, మృగరాజు నేలకొరిగిన రాత్రి అక్కడ గొప్ప వేడుక జరిగింది.

తమ బతుకుల్ని చిదిమేసిన, తమ పిల్లల రక్తం తాగిన సింహం రాజు నీట ములిగేక ఆ అడవిలో ఆశల హరివిల్లు విరిసింది. వాళ్లకది యుగాదిలా తోచింది.

ఆ రాత్రి అడవి పూల వర్షం కురిపించింది. మిగతా కుందేళ్ళు వింత గెంతులు గెంతేయి. కోతులు ఏనుగుల వీపులనెక్కి జారుడుబండ జారేయి. నక్కలు ఊళలు మానేసి కూని రాగాలు తీసాయి. ఆ రాత్రి కోకిలలు కొత్త పాటలు పాడేయి.

సింహాన్ని ఓడించిన కుందేలుని జింక పిల్లలు ముద్దు చేసాయి.

చిరకాల శత్రువుని మట్టుపెట్టినందుకు, చీకట్లని తరిమివేసి వేల ఉషస్సులతో మనసుల్ని వెలిగించినందుకు ఎనుబోతు ఒకటి ఆ కుందేలు చెవుల్ని వాటంగా పట్టుకుని ఎత్తుకుని తనివితీరా నిమిరింది.

మృగరాజు చచ్చిన ఆ రాత్రి ఆ అడవిలో గొప్ప కేరింతలు వినబడ్డాయి.

వేలాది జంతువుల రక్తసిక్త ఆక్రందనల్ని మౌనంగా చూసిన మద్ది చెట్లు రెల్లుగడ్డిలా హాయిగా, విలాసంగా  ఊగాయి. వింత ఆకుల చెట్లు, తీగలు గొప్ప సువాసనల్ని వెదజల్లాయి.

అక్కడి పూలుకొన్ని ఆనాడు కొత్త రంగులతో వెన్నెల్లో చిత్రంగా మెరిశాయి.

నిద్రపట్టక ఎగురుతున్న ఓ పిల్ల మబ్బొకటి ఆ ముచ్చట చూసి అక్కడే నిలబడి పోయి చూస్తోంది, ఆ గొప్ప సందడిని చూసి. దాన్ని చూసి మరికొన్ని మబ్బుతునకలు వచ్చి చేరాయి. పచ్చటి వెన్నెల వాటి మీద పడి అవి భారీ విద్యుద్దీపాల వలె ఆకాశాన్ని చల్లగా వెలిగిస్తున్నాయి. చంద్రుడి పిల్లలవలె మెరుస్తున్నాయి.

    ఆ రాత్రి దిక్కులేని జంతువుల్ని అడవితల్లి పొదివిపట్టుకు ముద్దుపెట్టుకుంది.

  ఆ రాత్రి పిల్లల్ని కోల్పోయిన తల్లులు, తల్లుల్ని చూడని పిల్లలు ఇక చావుల్లేని, బెంగల్లేని, భయాల్లేని రోజులొస్తాయని ఆశపడ్డాయి. తమ పిల్లలు హద్దుల్లేని ఉత్సాహంతో గెంతవచ్చని, ఎగరవచ్చని, హాయిగా నదుల్లో ములిగి తేలవచ్చని, అలవికాని హద్దుల్లేని స్వేచ్చతో ముచ్చట్లు పెట్టుకోవచ్చని అని సంతోషించాయి.

   అమావాస్య తొలగిన ఆ రాత్రి, నిద్రలోకి పోబోతూ ఓ లేడిపిల్ల వాళ్ళ అమ్మని అడిగింది, “అమ్మా, మరి నేను రేపు ఈ చివరినుంచి ఆ చివరి వరకూ ఉరుకుతా రేపు మా ఫ్రెండ్స్ తో. నువ్వు అడ్డుచెప్పకు,” అని.
  “సరే, కన్నమ్మా,” అని ముద్దుపెట్టుకు పడుకోబెట్టింది.

***

సింహాన్ని ఓడించిన కుందేలుకు ధైర్యం రాత్రికి రాత్రే రాలేదు. సింహం దెబ్బకు నలిగిన, సింహం చేతిలో చిత్తయిన ఎన్నో జంతువులు ఆ కుందేలుకు అండగా నిలబడ్డాయి. పాడుబడ్డ నుయ్యి జాడని కుందేలుకి చూపెట్టేయి. ధైర్యం చాలని కుందేలుకి అవే ధైర్యం చెప్పి నడిపించాయి దుర్గమమైన ముళ్ళ మార్గంలో.

పోరాటానికి అదే మొదలు కాదు. ఆ మహారణ్యం భీకరపోరాటాలు చూసింది. ఆ మొక్కలు కొన్ని, ఆ తీగలుకొన్ని, ఆ జంతువులు కొన్ని, ఆ మానులు కొన్ని, ఆ సూదంటు రాళ్ళు కొన్ని అక్కడి పోరాటాలకి సాక్షులు. ఆ అడవికి శత్రువులు కొత్త కాదు.

కుందేలు బంధువులు కొందరు, అడవిగుర్రం తమ్ముళ్ళు కొన్ని, సింహాలు కొన్ని, పులులు కొన్ని, నెమళ్ళ అక్కలు ఇంకొన్ని, దుప్పి తాతలూ, లేళ్ళ పిల్లలూ తమను పీడించే సింహాలతో, పులులతో ఎప్పటినుంచో పోరాడుతూ వున్నాయి.

 ఒక్క మృగరాజే కాదు, తమ రక్తం తాగే, తమ ఉసురు తీసే జంతువుల జాతి మొత్తం ప్రమాదమని, కాటు వేసే, విషప్పురుగులూ ఎప్పటికైనా ప్రమాదమనీ చెప్తున్నాయి. అవి ఆ అడవిలోనే కాదు, ఆ చుట్టుపక్కల అడవుల్లో కూడా అదే చెప్తున్నాయి. పోరాడుతున్నాయి. అవి శత్రువుల వాడి కోరలకి బలయ్యేలోగా, దొంగ దెబ్బలకు పడిపోయేలోగా కొంచెం ధైర్యం, కొంచెం నమ్మకం పిల్లలకి వదిలి పోయేవి. పోతున్నాయి. పిల్లలా ధైర్యాన్ని వారసత్వాన్ని అందుకుని పోరాడుతూనే వున్నాయి. ప్రాణాలు సింహాలకవి ఎన్నడూ భయపడలేదు. పంజదెబ్బలకు పిల్లల్ని చంపివేసే పులులకవి ఏనాడూ వెన్ను చూపించలేదు. అడవి దున్నల వలె అవి కొమ్ముల్ని అడ్డుపెట్టి పోరాడేయి. పోరాడుతున్నాయి. ద్రోహాలకి అవి ఎన్నడూ వెరవలేదు.

ఆ ధైర్యపు తోడుతోనే, ఆ ఉపాయపు మద్దతుతోనే కుందేలు గెలిచింది. మృగరాజుని మట్టుబెట్టింది.

ఆటలన్నీఅయ్యాక, పాటలన్నీ సద్దుమణిగేక, కేరింతలు పూర్తిగా ఆగిపోయాక “ఇక నువ్వే మాకు రాజు”వని అక్కడి జంతువులు కుందేలుని అన్నాయి. ఆ కుందేలుకు తెలుసు తనే ఇక రాజునని. ఆ కుందేలుకు తెలుసు ఇక తానే అన్నీ అని. తన మాటకి ఇక తిరుగే లేదని.

***

విషపు పురుగులతో, మాటువేసి దెబ్బతీసి కాల్చుకుతింటున్న, పిల్లల్ని మాయం చేస్తున్న, బతుకుల్ని దుర్భరం చేస్తున్న సింహాలతో, వాటి తొత్తులతో ఎక్కడెక్కడి అడవుల్లో పోరాటం చేస్తున్నలేళ్ళు, నెమళ్లు, కుందేళ్ళు, కొన్ని సింహాలు, ఇంకొన్ని పులులు ఏమరుపాటుగా లేవు.

రాజుల బూజు దులపకపోతే జీవితంలో ఏం మార్పు వస్తుందని అన్నారు.

సింహం చచ్చింది కానీ మన రక్తపు రుచి మరిగిన మిగతా క్రూర మృగాలు హాయిగా తిరుగుతున్నాయని గుర్తు చేశాయి. మనల్ని వేపుకు తినే పొయ్యీ, పెనమూ ఇంకా అలానే వున్నాయి అని చెప్పేయి. ఏం మార్పు వుందని ప్రశ్నించాయి.

సింహం చచ్చింది కానీ దాని అనుయాయులు అలానే వున్నారు కదా అని అడిగాయి.

కుందేలు రాజుకి ఇది నచ్చలేదు. కొత్త మృగరాజుకి ఇది ఇంపుగా అనిపించలేదు.

“వీళ్ళు ఎవరు? ద్రోహులు,” అన్నది.

“వీళ్ళు చచ్చిన సింహానికి దోస్తులు,” అని కూడా ప్రకటించింది. 

సింహం చచ్చిన సంతోషంలో ప్రపంచం మారిపోయిందనుకున్న జంతువులు కొన్ని ఇపుడు రాజ్యం మనదే కదా బాధేమిటని అడిగాయి.

“కాదు, కాదు. రాజు ఎప్పుడూ రాజే. రాజు మనకి ఎన్నడూ శత్రువే. ఆ అడవి అయినా, ఏ అడవి అయినా. పెనం పట్టుకున్న చెయ్యే మారింది కాని, పెనం ఇంకా పొయ్యిమీదే వుందని, మనం ఇంకా పెనంలోనే వున్నామని, అన్ని అడవుల్లోని జంతువులన్నీ చేతులుకలపాలి,” చెప్పేయవి.

ఈ విషయాన్ని మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్పాలి, నలుగురికీ, నాలుగు చోట్లా. “మేం చెబుతాం అందరికీ. ఈ అడవిలో, ఆ అడవిలో, ఏ అడవిలోననైనా ప్రజలే రాజ్యం చేయాలని మేం చెబుతాం, పోరాడుతాం,” అని అన్నాయవి.

కుందేలు రాజుకి తెలుసు. చెయ్యిమారిన పెనంగురించి ఎక్కువమందికి తెలిస్తే తన ఆరోగ్యానికి మంచిది కాదని. ఆ ఆలోచనలు నలుగురికి తెలిస్తే కష్టమని దానికి తెలుసు. నలుగురు వింటే కష్టమనీ తెలుసు.

అందుకే చెప్పిందది, “మనం స్వర్గంలో వున్నాం. నరకపు మాటలు వెనకటివి. ఎవరు చెప్పినా వినకండి. ఎవరైనా విందామనుకున్నా, మేం చెప్పనివ్వం. మాట్లాడనివ్వవం. మాది స్వర్గం కాదన్న వాడల్లా ఈ అడవికి శత్రువు. శత్రువుకి మిత్రుడు,” అని ప్రకటించింది.

రాత్రికి రాత్రి, నోరు విప్పిన కుందేళ్లని, మాట్లాడిన పులుల్ని, వాటికి గొంతు కలిపిన లేళ్లని, మాట కలిపిన నెమళ్లను ఎక్కడికక్కడ బంధించింది. కలుగుల్లో, గుహల్లో వుంచింది. వీళ్ళు రాజ్య వ్యతిరేకులు అని ప్రకటించింది. స్వర్గాన్ని కూలదోయడానికి వచ్చిన నరకలోకపు ప్రతినిధులని దండోరా వేయించింది.

ఆ రాత్రి అడవి కొద్దిగా వణికింది.

ఆ రాత్రి అడవిలో పాత రాత్రుల నీడలు నాగుపాముపడగల్లా ఊగాయి.

ఆ రాత్రి అడవిలో పీడకలలు తీతువు పిట్టల్లా అరిచి బయటపెట్టాయి.

అటువైపు వెళ్తున్నమబ్బుల్ని వింత భయాలు చుట్టుకున్నాయి.

ఆ రాత్రి అడివిని పాత స్మృతులు చుట్టుముట్టాయి.

      ఆ పొద్దున్న జంతువులు కలలోంచి బయటికొచ్చాయి.

కుందేలు కోరల సింహంగా మారిపోయిందని అర్ధమయ్యింది జంతువులకు.
పిల్లల్ని దగ్గరకు తీసుకుని పొదివిపట్టుకున్నాయి.

-కె వి కూర్మనాథ్

***